- تورم اردیبهشت ماه به 49.1 درصد رسید.
- گروه خوراکی و آشامیدنی بیشترین میزان تورم را داشتند.
- تورم 49.1 درصدی در 27 سال گذشته بی‌سابقه بود.
براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم در اردیبهشت ماه 2/8% افزایش پیدا کرده است. با این حساب تورم سالانه کشور به 49/1% می‌رسد. آمارها نشان می‌دهد که هزینه‌های گروه‌ها هتل و رستوران، خوراکی و آشامیدنی و بهداشت و درمان بیشترین افزایش را تجربه کردند. گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها 75%، گروه بهداشت و درمان 47% و گروه هتل و رستوران 85% افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل را تجربه کردند. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که استان‌های ایلام، کردستان و اردبیل بیشترین میزان تورم ماهانه را در اردیبهشت ثبت کردند.
سفره‌های کوچک‌تر
آمار تورم مرکز آمار چه نکات مهمی دارد؟
تورم در آستانه رکوردزنی 78 ساله قرار دارد و همین موضوع تورم اردیبهشت ماه را مهم کرده است. به غیر از سال 4 که تورم ایران به 49/4% رسید، تورم اردیبهشت ماه بیشترین تورم ایران در 78 سال گذشته محسوب می‌شود. آمار اخیر تورم که از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده از این جهت هم مهم است که تورم گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها به 75% رسیده است. این رقم نشان می‌دهد که فشار اصلی تورم روی سفره مردم احساس می‌شود و سفره‌های مردم روزبه روز کوچک‌تر خواهد شد. از طرفی تورم هتل و رستوران به 85% رسیده است و این رقم یعنی هزینه تفریحات در آینده نزدیک افزایش پیدا می‌کند. در چندسال اخیر رستوران و کافه به یکی از تفریحات اصلی اقشار با درآمدپایین جامعه تبدیل شده است و افزایش تورم این بخش نشان از افزایش هزینه کافه و رستوران برای مردم دارد. با این حساب آمارهای تورم از سفره‌های کوچک‌تر و تفریح کمتر مردم در آینده نزدیک خبر می‌دهد.
اوضاع بدتر می‌شود!
علی سعدوندی، اقتصاددان و استاد گروه اقتصاد دانشگاه شریف در رابطه با روند تورم گفت: «روند تورم کاملاً قابل پیش‌بینی بود و به نظر می‌رسد اوضاع بدتر نیز بشود. کوچکترین تلاشی از سوی دولت برای مهار تورم صورت نمی‌گیرد و متأسفانه تنها اصلاحات آرایشی- بهداشتی و با اهداف سیاسی صورت می‌گیرد که بیشتر ظاهرسازی و عوام‌فریبانه است. دولت باید در سیاست‌های خود تغییرات جدی صورت دهد. این روند می‌تواند اوضاع را به سمت خطرناکی بکشاند چراکه روند مهاجرت پول به شبه‌پول آغاز شده است.»
وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان در رابطه با وضعیت تورم به روزنامه هم‌میهن گفت: ««تورم، تورم می‌زاید. مسئله اصلی آن است که دو موتور تورم یعنی انتظارات تورمی و ناترازی‌های اثرگذار بر تورم کماکان فعال است. بنابراین اگر انتظارات تورمی خاموش نشود و ناترازی‌های اثرگذار بر تورم کنترل نشود، تورم به خودی خود میل به افزایش دارد. به‌معنایی دیگر یک دور باطل تورم ایجاد می‌کند، مگر اینکه این دور باطل را با قدرت بتوانیم بشکنیم.شکستن این دور باطل تنها از دو مسیر ممکن است؛ یا باید از زاویه یک شوک مثبت انتظارات تورمی مانند احیای برجام باشد یا اصلاحات ساختاری بزرگی در جهت کنترل ناترازی‌های بودجه‌ای و بانکی یا حل مسئله از شکاف تولید آغاز شود که ریشه‌های تورم را بتواند از بین ببرد. اکنون پنج سال است که کشور در مسیر تورم‌های بالا قرار گرفته است. از این منظر است که هرچه جلو می‌رویم، شاهد هستیم که مدام به تورم افزوده می‌شود. اجرای اصلاحات ساختاری زمان‌بر است و حداقل بین سه تا پنج سال زمان میبرد و البته مشخص نیست که آیا به نتیجه خواهد رسید یا خیر.»
سابقه تاریخی
برای پیش‌بینی آینده باید سری به گذشته بزنیم. بررسی روند تورم در سال 1401 نشان می‌دهد که تورم سالانه ایران در این سال از 39/2% در فروردین ماه به 45/8% در اسفند ماه رسیده است. تورم در دو ماه ابتدایی سال 1402 هم به رشد خود ادامه داد و حالا تورم در آستانه ثبت سقف تاریخی جدیدی است. بیشترین میزان تورم سال گذشته در خرداد ماه رقم خورد. تورم ماهانه خرداد 1401 به دلیل آزادسازی قیمت‌های به 12.2% درصد رسید و همین موضوع در افزایش تورم سال 1401 موثر بود.
درس‌های ونزوئلا
مهم‌ترین عامل تورم رشد نقدینگی است. تورم ونزوئلا زمانی اوج گرفت که درصد شبه‌پول به سفر رسید و تمام دارایی‌های کشور به پول تبدیل شد. براساس آمارهای بانک مرکزی در چندسال گذشته میزان پول در کشور افزایش پیدا کرده است و اگر بحران اقتصادی ادامه داشته باشد و میزان شبه‌پول به روند نزولی خود ادامه دهد، ایران هم دچار تورم ونزوئلایی خواهد شد. چند ماه پیش بود که دولت مادورو با آمریکا به توافق رسید و تورم ونزوئلا به شدت کاهش پیدا کرد و به زیر 100 درصد رسید. سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در ونزوئلا باعث شد تا روند تورم در این کشور نزولی شود.
راهکار
تورم در ایران علل مختلفی دارد. کارشناسان عقیده دارند که مهم‌ترین عامل تورم در ایران تحریم‌های بین‌المللی است و عوامل دیگر تورمی به دلیل تحریم‌ها ایجاد شدند. میانگین تورم ایران قبل از سال 97 حدود 20 درصد بود اما بعد از این سال که تحریم‌ها اوج گرفت میانگین تورم ایران به 40 درصد رسید. مسعود نیلی، اقتصاددان و استاد دانشگاه شریف در این رابطه گفت: «ما تا سال 97 سالانه حدود 20 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم و همین درآمد نفتی نمی‌گذاشت تورم ایران از 20 درصد فراتر برود اما بعد از سال 97 این درآمد نفتی از بین رفت و تورم ایران رشد کرد.» زمانی که دولت درآمد نفتی نداشته باشد باید پول چاپ کند و این چاپ پول حاصلی جز تورم ندارد.
