- روند بازار سرمایه منعکس کننده روند متغیرهای حقیقی و اسمی در اقتصاد کلان است.
- سیاست‌گذاران باید مراقب حرکت دومینو وار جریان نقدینگی باشند.
- نمی‌توان ادعا کرد بازارهای رقیب جذابیت قیمتی ندارند.
درست در شرایطی که بازارهای رقیب بورس جذابیت قبلی را برای نقدینگی سرگردان در جامعه از دست داده است و بازار سرمایه به دلیل عقب ماندن از تورم، بهترین فرصت را برای جذب این نقدینگی دارد اما همچنان شاهد ترس پول برای ورود جدی به این بازار هستیم. در این باره با حمید کوشکی، تحلیلگر بازار سهام به گفت‌و‌گو نشستیم تا دلایل اصلی مقاومت پول برای ورود به بورس و راههای برون‌رفت از این شرایط را بررسی کنیم.
در حال حاضر وضعیت بازار سرمایه و سایر بازارها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای تحلیل شرایط بازارها نیازمند اطلاعات قابل اتکا هستیم. برای مثال در خصوص مسکن چند ماهی است که مرکز آمار و بانک مرکزی گزارشات مربوط به این بخش را منتشر نمی‌کند و از این رو ما مجبور به نمادسازی هستیم. به عبارتی به صورت میدانی باید در خصوص شرایط این بازار اطلاعاتی را کسب کنیم. به صورت کلی بازارهایی که نقدینگی می‌تواند به جهت سرمایه‌گذاری به آنها ورود کند را می‌توان به دو بخش بازار مالی و بازار کالایی تقسیم‌بندی کرد. انتشار گزارشات مربوط به سیستم بانکی موید این است که نرخ رشد تبدیل سپرده‌های بلندمدت به کوتاه‌مدت در واکنش به شرایط انتظاری از اقتصاد در حال افزایش است، لذا این بازار (بازار پول) جذابیت خاصی ندارد. از طرف دیگر عدم رشد متناسب قیمت‌ها در بازار سنتی مسکن از دیگاه مردم با شرایط درآمدی آنها باعث شده است که این بازار تا حد زیادی برای نقدینگی‌های خرد از دسترس خارج شود اما این به معنای شروع کاهش قیمت در این بازار نیست. ساختار بازار مسکن به صورت رکود (ثبات قیمت‌ها) و رونق (رشد قیمت‌ها) است و چسبندگی قیمت بالایی دارد. در بازار طلا نیز برای مثال قیمت ربع سکه نسبت به نیم سکه و تمام سکه حباب بسیار زیادی را تجربه کرده و می‌کند و این موضوع به دلیل ورود نقدینگی‌های خرد به این بازار است که توان ایجاد تقاضا در سایر بخش‌های آن را ندارند. در خصوص موضوع ارز هم همیشه و در هر شرایطی این بازار یک بخشی از پرتفوی سرمایه‌گذاران را تشکیل داده است و هرگاه تنش‌های سیاسی به اوج خود می‌رسد، سهم این بخش نیز افزایش می‌یابد.
آیا می‌توان ادعا کرد بازارهای رقیب بورس دیگر جذابیت قیمتی ندارند؟
چون روند بازارها در ایران بازتاب رفتار متغیرهای اسمی است نمی‌توان ادعا کرد بازارهای دیگر جذابیت قیمتی ندارند، اما به واسطه اینکه در بازار سرمایه ماهیت فعالیتی شرکت‌ها به گونه‌ای است که می‌توانند با یک تأخیر زمانی هر رشد در قیمت ارز، مسکن و… را جبران کنند و از طرفی سازوکار معاملاتی در آن به گونه‌ای است که می‌توان حداقل مبالغ در دسترس را به آن اختصاص داد (نسبت به سایر بازارها) می‌توان عنوان کرد در سال 1402 وضعیت بورس بهتر از سایر بازارها خواهد بود و از ابتدای سال نیز این موضوع مشهود بوده است.
چه اقداماتی باید در راستای مطلوب شدن شرایط بورس اتخاذ شود؟
واقعیت این است که روند بازار سرمایه منعکس کننده روند متغیرهای حقیقی و اسمی در اقتصاد کلان است. در کشور ایران عمده رفتارهای بازار سرمایه بازتاب اثرات متغیرهای اسمی بر عملکرد شرکت‌هاست. متغیرهای اسمی که بیشترین تأثیرات را بر بازار سرمایه دارند عبارت است از نرخ ارز، تورم و نرخ های جهانی که هر کدام از این موارد وابسته به شرایط اقتصاد کلان هستند و از طرفی عمده تغییرات شرایط اقتصاد کلان در اختیار اقدامات دولت‌هاست. با این مقدمه می‌توان عنوان کرد در اقتصاد ایران متأسفانه آنچه باعث تحرک مثبت بازار سرمایه می‌شود (همانند نرخ ارز و تورم) شرایط را بر معیشت مردم سخت می‌کند! البته رفتار سایر بازارها نیز منعکس‌کننده رفتار متغیرهای اسمی اقتصاد کلان است و بازار سرمایه مستثنی نیست. متأسفانه به دلیل عدم اقدامات کارشناسی در سطوح کلان کشور، نمی‌توان انتظار داشت که دولت‌ها با ایجاد شرایط اقتصادی نرمال (همانند رشد اقتصادی پایدار) محرک رشد متغیرهای حقیقی باشند. در چنین شرایطی که ناگریز از تحمل نوسانات قابل توجه نرخ ارز و تورم بیش از 40 درصد هستیم، حداقل کاری که سیاست‌گذاران می‌توانند انجام دهند این است که مراقب حرکت دومینووار جریان نقدینگی باشند. بنابراین پیشنهاد می‌شود توجه اساسی به بازار سرمایه معطوف شود و به جای تصمیمات غیرکارشناسی و مخرب این بازار به دنبال تشویق و افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری در آن باشیم.
از جمله این اقدامات عبارت است از:1- افزایش استقلال سازمان بورس در مسائل مربوط به بازار سرمایه 2- اظهار نظرهای کارشناسی از سوی مقامات در خصوص بازار سرمایه (زیرا هر اظهار نظر غیر کارشناسی می‌تواند تنش ایجاد کند و اعتماد در بازار را سلب کند) 3- کاهش موضوعات ابهام‌برانگیز که پیش‌بینی‌پذیری شرکت‌ها را کاهش می‌دهند (همانند تعیین و تکلیف سریع موضوعات بودجه‌ای مربوط به بازار سرمایه و شرکت‌ها، موضوعات مربوط به نرخ گذاری و …)4 – افزایش عمق بازار از طریق پذیرش بیشتر شرکت‌ها و متنوع‌سازی ابزارهای معاملاتی.
ارزیابی شما از عملکرد صنایع و همچنین صنایع پیشتاز چگونه است؟
به نظر می‌رسد در سال جاری صنعت سیمان، دارو، روانکار، قطعه‌ساز، لوازم خانگی می‌توانند شاهد رشد سودآوری بیشتری نسبت به سایر بخش‌ها داشته باشند. گفتنی است که در صنایعی که به عنوان صنعت پیشتاز اعلام نشده است هم می توان شرکت‌هایی را انتخاب کرد که در سال جاری وضعیت رشد سودآوری مطلوبی دارند. شواهد نشان از رشد سودآوری همه صنایع دارد اما اولویت‌بندی رشد باعث معرفی صنایع پیشتاز می‌شود.
